Πώς μία φωτογραφία θεραπεύει ψυχικές ασθένειες

Η προσωπική εμπειρία μίας φωτογράφου οδήγησε στη δημιουργία του “Broken Light Collective”, μίας online έκθεσης, που σκοπό έχει να παρέχει υποστηρικτικό ρόλο σε φωτογράφους που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες. Αυτό το καλοκαίρι, η ομάδα ξεκίνησε το πρώτο της live show στη Fountain Gallery στη Νέα Υόρκη, με τίτλο “Από το σκοτάδι στο φως”.

“Δεν πρέπει να υποτιμάμε την δύναμη του ανθρώπινου εγκεφάλου, διότι ακόμη και στους ψυχικά νοσούντες μπορεί να υπάρχουν οι σπόροι της δημιουργικής σκέψης”. Η πρόταση που έχει υποστηριχθεί από την πρώτη καθηγήτρια πανεπιστημίου με σχιζοφρένεια, Έλιν Σακς, επαληθεύεται από την προσωπική ιστορία της ανεξάρτητης φωτογράφου, Danielle Hark, η οποία πριν από δύο χρόνια, “άρχισε να νιώθει πιο ζωντανή, και να αναπνέει πιο φυσιολογικά” όταν τράβηξε φωτογραφίες του εαυτού της, σε μία από τις χειρότερες στιγμές της ζωής της.
Σύμφωνα με τους New York Times, η Danielle Hark για έναν απλό θεατή, ζούσε μια ζωή που αξίζει να θαυμάζει κανείς, με έναν πιστό σύζυγο, ένα νεογέννητο μωρό και μια καλή δουλειά στον ανεξάρτητο χώρο της φωτογραφίας. Ωστόσο, οι ημέρες, που την κρατούσαν ακινητοποιημένη στο κρεβάτι από κατάθλιψη, ήταν πολλές, μέχρι που τελικά έμαθε πως έπασχε από διπολική διαταραχή.
Όπως αναφέρει η ίδια, μετά από κάποιες απόπειρες αυτοκτονίας, και σε ηλικία 33 ετών πια, κάθε προτεινόμενη φαρμακευτική αγωγή από τους γιατρούς δεν την έκανε να νιώσει πιο άνετα με την πραγματικότητα που έπρεπε να αντιμετωπίσει. Σε μία από τις πιο επώδυνες ημέρες της ζωής της ωστόσο, συνέβη κάτι διαφορετικό.

Μία από τις φωτογραφίες της έκθεσης: Between, Fleur Alston

Δύο χρόνια νωρίτερα και όπως η ίδια περιγράφει, “Ήμουν κυριολεκτικά στο πάτωμα του μπάνιου, φωνάζοντας, αλλά τότε πήρα το τηλέφωνό μου και άρχισα να βγάζω φωτογραφίες- την ξεφτισμένη μπογιά στην πόρτα, τις αντανακλάσεις του καθρέφτη. Μου πήρε μόνο μερικά λεπτά για να γίνω πιο ζωντανή και να αρχίσω να αναπνέω πιο φυσιολογικά. Ήταν πραγματικά μια καθοριστική στιγμή”.

"Με τις φωτογραφίες, μπορούσα να δω τον πόνο μου, αντί να τον αισθάνομαι. Ήταν σαν να έβρισκα αποδεικτικά στοιχεία για τον πώς ένιωθα το άγχος στο εσωτερικό μου”.

Με αφορμή αυτή την εμπειρία,η ίδια προχώρησε στη δημιουργία μίας online γκαλερί, που ονομάζεται “Broken Light Collective” και σκοπό έχει να παρέχει έναν βοηθητικό ρόλο σε όσους φωτογράφους πάσχουν από ψυχικές ασθένειες. Με συμμετέχοντες από 150 χώρες, το site μάχεται κατά των ψυχικών διαταραχών, όπως το άγχος, η διπολική διαταραχή, η σχιζοφρένεια, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, το μετατραυματικό στρες, οι διαταραχές προσωπικότητας και πρόσληψης τροφής.
Σύμφωνα με τα λόγια της Hark, “Η πράξη της φωτογράφισης είναι αυτό που με βοηθά. Δεν έχει σημασία το αποτέλεσμα. Ο τρόπος που ολοκληρώνεται η λήψη είναι μια διαδικασία που οδηγεί στη γνώση και την συναίσθηση που με φέρνει σε επαφή με το σώμα μου. Δεν προβληματίζομαι για το παρελθόν ή το μέλλον, απλά κοιτάω μέσα από τον φακό. Μερικοί άνθρωποι αναλύουν τις φωτογραφίες τους και τις χρησιμοποιούν για να εξερευνήσουν τη ζωή τους”.

Πράγματι, “Υπάρχουν πολλές δυνατότητες που μπορεί να κάνουν θεραπευτικές τις φωτογραφίες”, δεδομένου ότι είναι “κυριολεκτικά και μεταφορικά αναζωογονητικές”, σύμφωνα με την Ellen J. Langer, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Χάρβαρντ. “Όταν οι άνθρωποι είναι καταθλιπτικοί, τείνουν να αποχωρήσουν από τον κόσμο. Παρατηρώντας τα πράγματα στη φωτογραφική μηχανή, τοποθετούνται στην παρούσα στιγμή. Γίνονται ευάλωτοι στο πλαίσιο και στην αντίληψη και αυτή είναι η ουσία της δέσμευσης στη ζωή”.

“Όταν οι άνθρωποι είναι καταθλιπτικοί, τείνουν να αποχωρήσουν από τον κόσμο. Παρατηρώντας τα πράγματα στη φωτογραφική μηχανή, τοποθετούνται στην παρούσα στιγμή".

Σημειώνοντας πως η επίδραση της φωτογραφίας είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την υγεία και την ευημερία, διάφορα παραδείγματα στην ιστοσελίδα της έκθεσης επιβεβαιώνουν την θεωρία. Υπάρχει πάντα ένα στίγμα πίσω από κάθε είδος ψυχικής ασθένειας”, δηλώνει η Jacque Stukowski, γραφίστρια στο Σικάγο με διπολική διαταραχή, η οποία αναφέρει πως, “Αντί να κρυβόμαστε, ήθελα να αποκαλύψουμε το εσωτερικό του εαυτού μας. Η ασθένειά μου δεν είναι πάντα κάτι αρνητικό”. Ανάμεσα στις φωτογραφίες, που χαρακτήρισε ως “οπτικές μεταφορές και παρουσίασε στο πρώτο φετινό live show της έκθεσης”, "Από το σκοτάδι στο φως", στην Fountain Gallery στη Νέα Υόρκη, “ήταν μία εικόνα από ένα χαλασμένο κτίριο”.

“Οι πόρτες είναι σκουριασμένες και έτοιμες να πέσουν από τους μεντεσέδες”. Αποτελώντας μια ιδανική αναπαράσταση της κατάστασης ενός καταθλιπτικού μυαλού, καταλήγει, “αλλά είμαι όλο και λιγότερο σκουριασμένη ή τουλάχιστον βρίσκω την ομορφιά στη σκουριά”. Μία άλλη φωτογραφία προέρχεται από μία νεαρή κοπέλα ντυμένη στα λευκά, η οποία κρατάει ένα λαμπερό φανάρι σε μια δασική περιοχή.

Η λήψη έγινε από μία 25χρονη φωτογράφο από το Charlotte, την Samantha Pugsley, που φωτογραφίζει αποκλειστικά αυτοπροσωπογραφίες, ένα θέμα που προέκυψε ως απάντηση στην διάγνωσή της με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Όπως αναφέρεται, “ήταν μια ημέρα όπου δεν μπορούσα να κάνω τίποτα χωρίς άγχος. Απλά κάθισα με την φωτογραφική μου μηχανή και άρχισα να τραβάω φωτογραφίες του εαυτού μου, κλαίγοντας στην άκρη του κρεβατιού μου. Μπορούσα να δω τον πόνο μου, αντί να τον αισθάνομαι. Ήταν σαν να έβρισκα αποδεικτικά στοιχεία για το πώς ένιωθα το άγχος στο εσωτερικό μου”.

Ουσιαστικά, “η φωτογραφία οικοδομεί ένα είδος συστήματος ανταμοιβής στον εγκέφαλο από την στιγμή που απαιτεί προσπάθεια για να τραβήξει κανείς τις φωτογραφίες και να δει τα θετικά αποτελέσματα”, σύμφωνα με την Kelly Lambert, Συμπεριφορική Νευρολόγο και πρόεδρο του τμήματος Ψυχολογίας στο Randolph-Macon College.

Αξίζει να αναφερθεί πως η έκθεση φωτογραφίας "Broken Light Collective" δεν διεκδικεί καμία ιατρική ή θεραπευτική αξίωση. Η φωτογράφος Danielle Hark που συνέλαβε την ιδέα, και πολλοί από τους συμμετέχοντες στο site, εξακολουθούν να παλεύουν με τους δαίμονες τους, κάνοντας ψυχοθεραπεία και λαμβάνοντας φάρμακα. Η ιστοσελίδα θέλει αποκλειστικά, να προσφέρει ένα σύστημα δωρεάν υποστήριξης για τις ενοχικές τάσεις των ασθενών που συνοδεύουν τις διαγνώσεις τους.
ΠΗΓΗ:PATHFINDER,ΕΛΕΝΑ ΚΡΗΤΙΚΟΥ